درک چیستی و نحوه عملکرد تگ کنونیکال (تگ Canonical) در سئو، یکی از ضروریترین اطلاعاتی است که به عنوان یک وبمستر یا بازاریاب دیجیتال، باید از آن آگاهی داشته باشید.
در این مقاله از نجوانت، به چیستی تگ کنونیکال و روشهای استفاده از این تگ خواهیم پرداخت تا بدانید چگونه میتوانید عملکرد وبسایت خود را بهسازی نمایید.
تگ Canonical چیست و چگونه از محتوای تکراری در سایت جلوگیری میکند؟
تگ کنونیکال یک عنصر HTML است که در بخش <head> صفحات وب قرار میگیرد و به موتورهای جستجو اعلام میکند که نسخه اصلی یا ترجیحی یک محتوا کدام URL است. این تگ زمانی کاربرد دارد که چندین صفحه با محتوای یکسان یا بسیار مشابه در سایت شما وجود داشته باشد. بدون استفاده از تگ Canonical، اگر چند صفحه با محتوای مشابه (مثلاً برای سئو یک کلمه کلیدی خاص) در سایت شما وجود داشته باشد، موتور جستجو دچار سردرگمی میشود و نمیداند کدام صفحه را در نتایج نمایش دهد. این باعث میشود:
-
صفحات مشابه با یکدیگر رقابت کنند و رتبه سئوی کل سایت کاهش یابد.
-
اعتبار لینکها بین صفحات تقسیم شود و روی هیچکدام بهطور کامل اثر نگذارد.
-
بودجه خزشی گوگل صرف صفحات تکراری شود و صفحات مهمتر شما نادیده گرفته شوند.
با تعیین یک URL اصلی از طریق Canonical، همه اعتبار سئو به همان صفحه منتقل میشود، صفحات تکراری ایندکس نمیشوند و بودجه خزشی سایت نیز بهدرستی مصرف میشود این موارد از عناصر کلیدی سئو تکنیکال محسوب میشوند. در نتیجه، رتبهبندی بهتری در موتورهای جستجو خواهید داشت و تجربه کاربری بهبود مییابد.
چگونه URL اصلی را با تگ کنونیکال مشخص کنیم
به طور کلی، گوگل توصیه میکند که در تعیین آدرس canonical از URLهای کامل و مطلق استفاده شود، یعنی آدرس شامل پروتکل (مثل https://) باشد. برای مثال، دو URL زیر محتوای یکسانی دارند:
https://www.example.com/example.htm
https://www.example.com/examplepage/?session_id=xyz.htm
آدرس اول، نسخه اصلی و استاندارد صفحه است و آدرس دوم معمولاً برای ذخیره اطلاعات مربوط به کاربر (مثل موارد داخل سبد خرید) استفاده میشود. از آنجا که آدرس اول مهمتر است، باید به عنوان نسخه canonical انتخاب شود و تگ canonical باید در بخش هد (head) صفحه دوم قرار بگیرد تا به صفحه اول اشاره کند. این کار به گوگل و موتورهای جستجو نشان میدهد که آدرس اول اهمیت بیشتری دارد و باید در نتایج جستجو ایندکس و نمایش داده شود. در این مثال، تگ canonical باید به این شکل در بخش متادیتای صفحه دوم قرار بگیرد:
<link rel="canonical" href="https://www.example.com/examplepage.htm" />
بهترین روشها برای تعیین URL مرجع (Canonical)
در اینجا پنج روش اصلی برای پیادهسازی تگ canonical برای مدیریت محتوای تکراری در وبسایت را با توضیحی متفاوت و روان بررسی میکنیم:
1. استفاده از تگ کنونیکال در بخش <head> سند HTML
یکی از سادهترین و متداولترین روشها برای مشخص کردن نسخه اصلی محتوا، افزودن تگ <link rel="canonical">
در بخش <head>
صفحه HTML است. این تگ مستقیماً به موتورهای جستجو اعلام میکند که کدام URL باید به عنوان نسخه اصلی ایندکس شود. این روش معمولاً برای صفحاتی که شباهت زیادی دارند ولی آدرسهای متفاوتی دارند (مثل صفحات با پارامترهای UTM یا Session ID) استفاده میشود.
نمونه کد:
<head>
<link rel="canonical" href="https://www.example.com/main-page.html" />
</head>
2. استفاده از هدر HTTP برای تگ کنونیکال
در مواردی که محتوای شما در قالبهایی غیر از HTML باشد (مثل فایلهای PDF)، امکان استفاده از تگ HTML وجود ندارد. در این حالت میتوان تگ canonical را از طریق هدر HTTP ارسال کرد. این کار معمولاً از طریق تنظیمات سرور یا فایل .htaccess
انجام میشود.
مثال:
Link: <https://www.example.com/file.pdf>; rel="canonical"
3. تعیین نسخه canonical از طریق نقشه سایت (XML Sitemap)
گوگل آدرسهایی را که در نقشه سایت آمدهاند، بهطور پیشفرض به عنوان نسخههای معتبر در نظر میگیرد. بنابراین بهتر است فقط URLهایی که میخواهید به عنوان تگ کنونیکال در نظر گرفته شوند، در نقشه سایت ثبت شوند. این روش مکمل تگ canonical است، نه جایگزین آن، اما به گوگل کمک میکند تا اولویتبندی درکشده از سوی شما را بهتر تشخیص دهد.
4. ریدایرکت 301 به نسخه اصلی
در مواقعی که بخواهید از نسخههای تکراری کاملاً صرفنظر کنید، میتوانید آنها را با ریدایرکت 301 به URL اصلی هدایت کنید. این روش نه تنها کارایی بالایی دارد، بلکه سیگنال قویای به گوگل ارسال میکند که فقط نسخه canonical باید ایندکس شود. مثلاً میتوان آدرس HTTP را به HTTPS یا دامنه بدون www را به نسخه دارای www هدایت کرد.
5. بهینهسازی لینکهای داخلی
گوگل لینکهای داخلی شما را به عنوان راهنمایی برای درک ساختار و اولویت محتوا در نظر میگیرد. اگر شما در تمام صفحات به یک URL خاص بیشتر لینک بدهید، گوگل آن را به عنوان نسخه اصلی یا پرارزشتر شناسایی میکند. بنابراین در ساختار داخلی سایت نیز باید به URL canonical توجه داشته باشید تا سیگنال یکپارچهای به موتورهای جستجو ارسال شود.
چرا صفحات تکراری در سایت ایجاد میشوند؟
صفحات تکراری در سایت معمولاً بهدلایل فنی یا مدیریتی ایجاد میشوند، مانند اضافه شدن پارامترهایی مثل Session ID به URL، وجود نسخههای جداگانه برای چاپ، در دسترس بودن سایت با هر دو نسخه HTTP و HTTPS یا WWW و بدون WWW، استفاده از حروف بزرگ و کوچک در آدرسها، صفحهبندی نظرات، فیلترهای محصول در فروشگاهها، و وجود یک محتوا در چند دستهبندی. همچنین کپی ناخواسته محتوا از منابع دیگر، استفاده از RSS Feed، یا نمایش یک مطلب در صفحات مختلف آرشیو نیز باعث ایجاد محتوای تکراری میشود. این موارد میتوانند باعث سردرگمی موتورهای جستجو و افت رتبه سئو شوند.
دلایل فنی ایجاد صفحات تکراری
دلایل فنی ایجاد صفحات تکراری در سایت معمولاً به ساختار URL و نحوه پیادهسازی سیستم مدیریت محتوا (CMS) برمیگردد. برای مثال، استفاده از پارامترهای مختلف در URL مانند فیلتر، مرتبسازی، یا ردیابی کمپینها (UTM) میتواند نسخههای متعددی از یک صفحه ایجاد کند. همچنین صفحات چاپ، نسخه موبایل یا دسکتاپ جداگانه، و آدرسدهی متفاوت در مسیرهای دستهبندی یا برچسبها میتوانند باعث تولید صفحات تکراری شوند، حتی اگر محتوای داخل صفحه یکسان باشد. این موارد بدون تنظیمات صحیح سئو، باعث سردرگمی موتورهای جستجو در انتخاب URL مرجع میشوند.
اشتباهات رایج محتوایی
از اشتباهات رایج محتوایی که باعث ایجاد صفحات تکراری در سایت میشوند، میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
-
تولید چند مقاله مشابه با هدف پوشش دادن کلمات کلیدی نزدیک به هم؛ مانند نوشتن جداگانه برای “بهترین کفش دویدن” و “بهترین کفش مخصوص ورزش”.
-
کپیکردن محتوا از یک صفحه و استفادهی مجدد آن در صفحات دیگر بدون بازنویسی یا شخصیسازی.
-
استفاده بیرویه از برچسبها (Tags) که باعث ایجاد صفحات آرشیوی تکراری یا با محتوای بسیار مشابه میشود.
-
نمایش یک محتوا در چند دستهبندی یا مسیر مختلف؛ بهعنوان مثال، یک مقاله که هم در بخش مقالات قرار دارد و هم در اخبار.
-
عدم تعیین URL مرجع (Canonical) در شرایطی که یک محتوا عمداً در چند آدرس قرار داده شده است (مثلاً برای اهداف بازاریابی).
این اشتباهات اگر کنترل نشوند، باعث سردرگمی موتورهای جستجو، کاهش اعتبار صفحات و در نتیجه افت رتبه سایت در نتایج جستجو میشوند.
گوگل بر چه اساسی آدرس مرجع را انتخاب میکند؟
گوگل برای انتخاب آدرس مرجع (canonical URL) ابتدا به تگ کنونیکال که وبسایت در کد صفحاتش قرار داده توجه میکند. این تگ به گوگل میگوید کدام نسخه از صفحات مشابه یا تکراری باید به عنوان نسخه اصلی در نتایج جستجو نمایش داده شود. علاوه بر این، گوگل کیفیت و اعتبار صفحات را بررسی میکند؛ مثلاً صفحهای که بیشترین لینکهای ورودی، ترافیک و رتبهبندی کلمات کلیدی را دارد، احتمال بیشتری برای انتخاب شدن دارد. همچنین گوگل سیگنالهای متناقض یا دایرهای مثل کنونیکالهای اشتباه را در نظر میگیرد و از انتخاب نسخهای که توسط robots.txt یا متا تگ noindex مسدود شده، خودداری میکند. در نهایت، گوگل سعی میکند نسخهای را به عنوان آدرس مرجع انتخاب کند که بهترین تجربه را برای کاربران فراهم کند و ارزش سئویی سایت را به شکل بهینه حفظ نماید.
چرا داشتن تگ Canonical در صفحه کافی نیست و ممکن است توسط گوگل نادیده گرفته شود؟
داشتن تگ کنونیکال بهتنهایی برای تعیین نسخه اصلی یک محتوا کافی نیست، چون گوگل فقط به این تگ اعتماد نمیکند و عوامل دیگری را هم بررسی میکند. اگر پیادهسازی این تگ اشتباه باشد یا صفحهای که معرفی میکنید کیفیت و اعتبار کافی نداشته باشد، گوگل ممکن است آن را نادیده بگیرد. دلایل اصلی بیتوجهی گوگل به تگ کنونیکال:
-
تفاوت زیاد بین محتواها
-
وجود چند تگ کنونیکال در یک صفحه یا استفاده از تگهای کلی
-
مشکلات سایتمپ، noindex بودن صفحه یا ناسازگاری بین نسخههای HTTP و HTTPS
-
محتوای ضعیف، لینکدهی نامناسب یا تجربه کاربری پایین
گوگل همیشه بهدنبال بهترین تجربه برای کاربر است؛ بنابراین تگ کنونیکال فقط زمانی مؤثر است که با سایر فاکتورهای فنی و محتوایی هماهنگ باشد.
تگ Canonical چطور بر سئو سایت تاثیر میگذارد؟
تگ کنونیکال نقش بسیار مهمی در بهبود سئو ایفا میکند، زیرا با اعلام نسخه اصلی محتوا به موتورهای جستجو، از ایندکس شدن صفحات تکراری جلوگیری میکند و باعث میشود تمام سیگنالهای رتبهبندی مانند بکلینکها به یک URL متمرکز شوند. این تگ به گوگل کمک میکند تا دقیقتر نسخه اصلی را تشخیص داده و همان را ایندکس کند، در نتیجه از رقابت داخلی بین صفحات مشابه جلوگیری شده و رتبهگیری بهینهتری برای محتوای اصلی حاصل میشود. همچنین با کاهش بار روی خزندههای گوگل، بودجه خزیدن به شکل مؤثرتری صرف صفحات ارزشمند میشود.
مزایای مستقیم برای بهبود سئو
تگ کنونیکال با تعیین نسخه اصلی محتوا، از ایجاد محتوای تکراری جلوگیری میکند و تمرکز سیگنالهای سئو را بهبود میدهد.
-
حفظ ارزش بکلینکها: لینکهای خارجی به نسخه اصلی منتقل میشوند، نه به نسخههای کپی.
-
نمایش صحیح در نتایج جستجو: فقط نسخه اصلی در نتایج گوگل نمایش داده میشود.
-
دقت بیشتر در آمار و تحلیلها: دادههای بازدید و کلیک به یک URL اختصاص مییابد.
-
هماهنگی با hreflang در سایتهای چندزبانه: از ایندکس شدن اشتباه جلوگیری میکند.
-
تسریع در رتبهگیری صفحات جدید: گوگل سریعتر نسخه اصلی را شناسایی و رتبهبندی میکند.
تگ کنونیکال در وردپرس
هنگام طراحی سایت با وردپرس، تگ Canonical معمولاً بهصورت خودکار توسط قالب یا افزونههای سئو محبوب اضافه میشود. استفاده از افزونههای سئو مانند Yoast SEO و Rank Math SEO به شما امکان میدهد تا این تگ را بهصورت خودکار ایجاد یا در صورت نیاز، بهصورت دستی ویرایش کنید. در ادامه نحوه کار با هر کدام از این افزونهها را بررسی میکنیم.
استفاده از تگ کنونیکال در افزونه Yoast SEO
برای تغییر یا تنظیم تگ کنونیکال در وردپرس با استفاده از افزونه Yoast SEO، ابتدا وارد پیشخوان وردپرس شوید و سپس نوشته، برگه، دسته یا برچسب موردنظر خود را باز کنید. در ویرایشگر، به بخش Yoast SEO بروید و در تب پیشرفته (Advanced) گزینهای به نام Canonical URL را مشاهده خواهید کرد. در این قسمت باید آدرس کامل URL متعارف موردنظر را وارد کنید (همراه با http یا https و www یا بدون آن). در نهایت، با انتشار یا بهروزرسانی پست، تغییرات ذخیره و تگ کنونیکال جدید اعمال میشود. این فرایند کمک میکند تا محتوای اصلی برای موتورهای جستجو مشخص شده و از بروز مشکلات محتوای تکراری جلوگیری شود.
تعیین URL کانونیکال در افزونه Rank Math
برای استفاده از تگ کنونیکال در افزونه Rank Math SEO وردپرس، ابتدا وارد پنل مدیریت سایت شوید و نوشته یا برگهای را که دارای محتوای تکراری است ویرایش کنید. سپس به تب پیشرفته (Advanced) در تنظیمات Rank Math بروید؛ اگر این تب را نمیبینید، باید حالت پیشرفته را از بخش تنظیمات افزونه فعال کنید. در بخش Canonical URL، آدرس کامل و معتبر صفحهای را که محتوای اصلی در آن قرار دارد وارد نمایید. پس از انجام این کار، با کلیک روی گزینه “بهروزرسانی” یا “انتشار”، تغییرات ذخیره و تگ کنونیکال در صفحه مورد نظر اعمال میشود. این کار به گوگل و سایر موتورهای جستجو کمک میکند تا نسخه اصلی محتوا را تشخیص دهند و از ایندکس شدن نسخههای تکراری جلوگیری کنند.
اشتباهات متداول در اجرای کنونیکالها
تگ Canonical ابزار قدرتمندی برای مدیریت محتوای تکراری در سئو است، اما اگر بهدرستی استفاده نشود، میتواند تأثیر منفی جدی بر عملکرد سایت در موتورهای جستجو داشته باشد. بهعنوان مثال، اشتباه در تعیین URL اصلی ممکن است باعث شود گوگل محتوای مهم سایت را ایندکس نکند یا آن را نادیده بگیرد. بنابراین پیش از استفاده از تگ کنونیکال، لازم است اطمینان حاصل شود که محتوای صفحات واقعاً مشابه هستند و از بروز خطاهای رایج جلوگیری شود. برخی از اشتباهات رایج در استفاده از تگ کنونیکال عبارتند از:
-
استفاده از URL که خطای 404 دارد: آدرس وارد شده بهعنوان کنونیکال باید همیشه در دسترس باشد.
-
ترکیب تگهای noindex، disallow یا nofollow با تگ کنونیکال: این کار باعث ارسال سیگنالهای متناقض به گوگل میشود.
-
قراردادن تگ کنونیکال در بخش body صفحه: این تگ باید در بخش head قرار بگیرد و نباید چندین بار تکرار شود.
-
استفاده از مسیر نسبی (Relative URL): مسیرهای نسبی ممکن است باعث شوند خزنده گوگل تگ را نادیده بگیرد؛ بنابراین همیشه از آدرس کامل (absolute URL) استفاده کنید.
-
عدم دقت در نگارش آدرس: حتی تفاوت کوچک بین https://page.com و https://page.com/ میتواند برای گوگل معنیدار باشد.
-
ارجاع به نسخه HTTP به جای HTTPS: با توجه به اینکه گوگل به صفحات HTTPS اولویت میدهد، نباید تگ کنونیکال از HTTPS به HTTP اشاره کند.
-
ارجاع به صفحه اصلی سایت بهعنوان کنونیکال برای صفحات دیگر: این کار ممکن است گوگل را به اشتباه بیندازد و فکر کند همه صفحات تکراری هستند.
-
استفاده از زنجیرههای کنونیکال (Canonical Chains): اگر صفحهای که به آن اشاره شده خود دارای تگ کنونیکال به صفحهای دیگر باشد، زنجیرهای ایجاد میشود که باعث سردرگمی خزندهها میشود.
سخن آخر
تگ Canonical ابزار مهمی در سئو است که به موتورهای جستجو نشان میدهد کدام نسخه از صفحات مشابه یا تکراری، اصلی و معتبر است. استفاده درست از این تگ باعث جلوگیری از افت رتبه ناشی از محتوای تکراری، تمرکز اعتبار صفحات و بهبود ساختار سایت میشود. برای افزایش عملکرد سایت و بهینهسازی رتبهبندی، باید تگ کنونیکال را بهدرستی در صفحات قرار دهید و از اشتباهات رایج پرهیز کنید.
سؤالات متداول
تگ کنونیکال در وردپرس چگونه استفاده می شود؟
برای استفاده از تگ Canonical در وردپرس میتوانید به صورت دستی تگ را وارد سورس کد سایت خود نمایید، یا از پلاگینهایی مانند یواست و رنک مث بهره ببرید.
آیا باید از تگ Canonical برای همه صفحات تکراری استفاده کنم؟
خیر، لزومی ندارد که از تگ کنونیکال برای همه صفحات تکراری استفاده کنید. فقط در صورتی باید از تگ Canonical استفاده کنید که دو یا چند صفحه از سایت شما محتوای یکسان یا مشابهی داشته باشند.
کاربرد تگ کنونیکال چیست؟
با استفاده از تگ کنونیکال، میتوانید به موتورهای جستجو اطلاع دهید که کدام صفحه از سایت شما نسخه اصلی است و سایر نسخههای آن، تکراری یا شبیه به آن هستند. این امر باعث میشود که موتورهای جستجو به نسخه اصلی صفحه شما اعتبار بیشتری دهند و آن را در نتایج جستجو بالاتر قرار دهند.
آیا میتوانم از تگ Canonical برای صفحاتی که محتوای آنها مشابه است، استفاده کنم؟
بله، میتوانید از تگ کنونیکال برای صفحاتی که محتوای آنها مشابه است، استفاده کنید. در واقع، استفاده از این تگ، میتواند به بهبود سئوی سایت شما کمک کند.
آیا میتوانم از تگ کنونیکال برای صفحاتی که محتوای آنها از نظر ساختار متفاوت است، استفاده کنم؟
اگر برای صفحات با محتوای متفاوت تگ Canonical بگذاری، گوگل ممکن است این تگ را نادیده بگیرد یا صفحهای نادرست را بهعنوان مرجع انتخاب کند که باعث افت سئو و سردرگمی در ایندکس شدن صفحات میشود.